ШҮЛЭГ 1

Тэрээр Шукадева Госвамигаас тэднийг тамаас аврах ямар нэг арга бий юу хэмээн асуусан бөгөөд Шукадева Госвами ч энэ нь брахмачари буюу шавийн амьдралын ёс жаягийг дагавал боломжтой гэж хариулсан байдаг.

Тэр прайашчитта гэж алдаршсан  олон янзын ариусгах процессын тухай өгүүлсэн. Гэвч Махаража Парикшит маш их ухаалаг байсан учраас тэрээр энэ нь зөвхөн гадна өнгөний процесс ба хангалтгүй, түүний туслалцаатайгаар зүрх сэтгэл ариусахгүй гэдгийг ойлгосон юм. Тэр усанд орж буй заанаар жишээ татав. Заан уснаас гарч ирмэгцээ дахиад шууд өөрийн биеийг тоосоор булчихдаг. Энэ жишээг татаад Махаража Парикшит: “Ийм угаалга нь ямар ач холбогдолтой юм бэ? ” гэж асуусан.

Үүнтэй адилаар удаан хугацааны туршид хадгалсан вандуйнууд нь чулуу шиг болж, тэд огтын амьгүй, үхмэл мэт санагддаг. Гэвч тэднийг тааламжтай сайн хөрсөнд суулгаад, усаар уславал тэд дахин ургана. Прайашчитта нь үүнтэй адил. Та аскез, тэвчил наминчлал үйлдэвч таны зүрх хуучин муу вандуй шиг л хатуу хэвээр байна. Тэр үед та таны бүх нүгэлт хүсэл, зуршил хяналтанд орлоо гэж бодлоо ч нөхцөл байдал жаахан өөрчлөгдөхөд нүгэлт хүслүүд таны чихээр, хамраар гэх мэтээр ургаж эхэлнэ. Тиймээс мэдээж, ийм хяналт нь хангалттай бус. Та тэр вандуйн үрүүдийг аваад халуун шар тос руу шид. Тэгсэн цагт тэд дахин хэзээ ч ургахгүй. Гал ба халуун шар тос бол санкиртаны буюу чин бишрэл зүтгэлийн гал юм. Энэ бол нүгэлт хүслийн бүх үндсийг устгаж чадах цорын ганц процесс.

Бидний эхний шүлгэнд уншсан зүйл бол шууд бхакти биш юм. Учир нь ходоодоо хянах нь чин бишрэл зүтгэл биш. Хэлээ хазаарлах нь мөн л чин бишрэл зүтгэл биш. “Чин бишрэлийн рашаан”-д Рупа Госвами болон Шрила Прабхупада ухаанаа болон мэдрэхүйгээ хянах нь чин бишрэл зүтгэлийн бүрдмэл хэсэг биш гэдгийг тайлбарласан байдаг.

Кармигууд, гьянигууд, йогч нар нь мөн л мэдрэхүйгээ удирдан хянадаг. Жишээ нь Хиранийакашипу, маш өндөр чадвартай байсан ба өөрийн мэдрэхүй, хэл, ходоодоо маш хатуу удирдан хянаж байсан учраас эцэстээ түүнээс юу ч үлдээгүй. Бид өөрсдийгөө тэвчил хатуужил үйлдэгчид гэж боддог ч үнэндээ бол тэвчил үйлдэгч бол чухамхүү тэр байсан юм. Тэр зүгээр л идэхээ больсон. Тэр ерөнхийдөө бүх зүйлээс татгалзсан. Гэвч тэрээр бхакти-йогоор хичээллээгүй байсан юм. Хиранйакашипу бхакта бус харин асур/чөтгөр/ байсан. Ийм учраас мэдрэхүйгээ зүгээр л захирах нь чин бишрэл зүтгэлийн шинж тэмдэг биш. Гэвч энэ нь чин бишрэл зүтгэлд тусладаг. Ийм учраас л бид үүнийг хүлээн дагадаг. Рупа Госвами ийнхүү өгүүлсэн байдаг ба хожим бид мэдрэхүйгээ хянах нь ямархан чухлыг мэдэх болно. Учир нь хэрэв бид мэдрэхүйгээ хянаж чадахгүй бол хожмоо тэд таны бүхий л чин бишрэл зүтгэлийг устгачихаж чадна. Үүнийг мөн “Хари-бхакти-виласа”-д тайлбарласан байна. Тэнд өөрийгөө даатгах процессын хоёр бүрдмэл хэсгийг өгүүлжээ. Энэ нь нэг дэхь шүлгэнд өгүүлсэн шиг мэдрэхүйгээ хянах нь чин бишрэл зүтгэлийн хувьд таатай сайн нөлөөтэй. Энэ нь тааламжтай сайн, энэ нь тус болдог. Ингэж “Хари-бхакти-виласад” тайлбарлажээ. Бид, бидний Кришнагийн ухамсарт тааламжтай зүйлийг хүлээж аваад, тааламжгүйг нь түлхэн холтгох ёстой.

Бүх зүйл өөрийгөө даатгахаас эхлэнэ. Хэрэв бид даатгаж чадахгүй, өөрийн мэдрэхүйнүүдээ хянаж чадахгүй бол бид бараг л юу ч хийж чадахгүй. Чин бишрэлтэн нь өөрийгөө даатгахын чухлыг ойлгох ёстой. Учир нь хэрэв бид даатгахыг хүсвэл бүхий л хүндрэл бэрхшээлийг тэвчиж чадна. Бүх зүйл өөрийгөө номын багшдаа даатгахаас эхлэдэг гэж тайлбарладаг. Гэвч бид номын багшдаа өөрсдийгөө даатгасны дараагаар ч бид мэдрэхүйнүүдийн зүгээс бидэнд түгшүүр учруулахыг мэдэрч болно. Ийм учраас бид хамгийн чухал процесс бол шраванам/сонсох/ ба киртанам/давтах/ гэдгийг үргэлж ойлгох хэрэгтэй. Энэ бол хамгийн чухал процессууд.

Нэгэн удаа Шрила Прабхупадын нэгэн шавь түүнд хандан: “Шрила Прабхупада, ухааныг удирдан хянах нь их хэцүү юмаа” гэж хэлсэн байдаг. Тэгээд тэрээр: “Би яаж өөрийнхөө ухааныг хянах вэ?” гэж асуусан. Энэ бол нийтлэг асуулт. Шрила Прабхупада: “Чи өөрийнхөө ухааныг хянан удирдаж чадахгүй. Чи зүгээр л Шри Чаитанйа Махапрабхуд хэрхэн үйлчлэн зүтгэхээ л бод. Тэр Өөрөө чиний ухааныг хянах болно” гэж хариулсан байдаг. Үүнд л хянан удирдах процесс оршино. Гэвч хэрэв бид өөрсдийн ухаанаа үл хамаарсан байдалтайгаар хянахыг оролдвоос бүтэлгүйтнэ. Энэ огт боломжгүй. Хэрэв бид үнэнчээр гуру болон Кришнад үйлчлэн зүтгэхийг оролдвол Тэд таны ухааныг хянан удирдах болно. Тэд үүнийг бидний төлөө хийх болно. Учир нь Тэд үүнийг хэрхэн хийхийг мэддэг. Үнэндээ энэ бол тийм ч хүнд бэрх бус процесс юм. Та зүгээр л бясалгаад, өөрийн процессын талаар эерэгээр бодох ёстой. Энэ нь аажмаар таны ухаан болон мэдрэхүйг хяналтан доор аваачина.

Жишээ нь одоо бид чин бишрэл зүтгэл үйлдэж байна. Бид сонсож байна. Энэ бол шраванам. Мэдрэхүй аяндаа хяналтан дор орж байна. Тийм биш байна гэж үү? Та нар өөрийн мэдрэхүйгээ хангах гэж ийшээ тийшээ гүйхгүй байна. Та нар зүгээр л энд сууж байна. Энэ нь та нарт сайхан байгаа шүү дээ. Мэдрэхүй автоматаар хяналтан дор орж байна. Гэвч энэ зүтгэл дуусмагц, жишээ нь намайг “за боллоо, семинар дууслаа” гэмэгц та нар ялгааг олж харж болно. Мэдрэхүй шууд хяналтаас гарах болно: “Семинар дуусчихлаа! Ёо, ёо!! Одоо хаачих вэ?” гэж. Чин бишрэл зүтгэл гэдэг бол энгийн, маш хүчирхэг процесс. Түүний тусламжтайгаар үл бүтэх этгээд болсон мэдрэхүйнүүдээ удирдан хянаж болно.

Эхнийх нь вачо буюу хэл яриа. Бид дуугүй байж чадахгүй. Энэ бол боломжгүй зүйл. Зарим хүмүүс мауна-вратагаар хичээллэдэг. Тэд юу ч яридаггүй. Энэ бол өөрийн гэсэн тэвчил. Хэдийгээр тэд ярихгүй байгаа ч бичиг тараадаг. Тэд бусатай бичгээр харилцдаг. Гэвч энэ бол нөгөөх л процесс. Та өөрийгөө илэрхийлэх, илтгэх энэ сэдэл хөөрлөө зогсоож чадахгүй. Хэл яриагаа яаж хянах вэ? Кришнагийн тухай үргэлж ярь. Бид ямар нэг байдлаар зөвхөн Кришнатай холбоотой зүйлийг л ярьдаг. Үүнд хэлээ хянахын утга оршино. Бид хэлээ огтлоод хаячихдаггүй. Жишээ нь таны толгой өвдөж байна гэж бодъё. Би: “Би танд туслая. Би таны асуудлыг шийдэж чадна. Май үүнийг ав. Тэгээд толгойгоо огтол. Ингээд бүх асуудал шийдэгдчихнэ! Толгой тань өвдөнө гэж хэзээ ч байхгүй болно доо” гэж хэлжээ. Гэтэл энэ тийм ч сайхан санаа биш шүү дээ. Зүгээр л үйлдэл хийхээ таслан зогсоох нь чухамдаа эгэл шийдвэр биш юм. Гэвч хэрэв бид бүгдийг Кришнад үйлчлэн зүтгэхүйд зориулвал энэ нь жам ёсны л хяналт болох болно.

Дараа нь манаса буюу ухаан. Бид ухаан маань хоосон болох зүйл хийж чадахгүй. Заримдаа би сонсогчдод хандаад, тэдэнд: “Нэг минутын туршид юуны ч тухай бодохгүй байхыг оролд. Хэдхэн секунд ч болов юуны ч тухай бүү бод” гэсэн санал тавьдаг. Гэвч энэ боломжгүй юм!  Нэг ч амжилттай оролдлого байгаагүй юм. Та үүнийг хийхээр оролдож чадах ч аль нэг агшинд та, би чинь юуны ч тухай бодох ёсгүй шүү дээ гэж бодох болно. Хоп, та аль хэдийнээ ямар нэг зүйлийн тухай бодчихлоо! Ийм учраас энэ боломжгүй. Ухаан маш хүчирхэг. Тэр үргэлж ямар нэг зүйлийн талаар бодох ёстой. Тэгвэл хэрхэн бид ухаанаа хянах вэ? Бас дахиад л бид зүгээр л ухаанаа Кришнагийн тухай бодол болон Кришнад чин бишрэл зүтгэлээр үйлчлэн зүтгэх хүслээр дүүргэх ёстой. Тэр цагт энэ нь ухаан хяналтанд орлоо гэсэн үг болно.

Цаашаа кродха буюу уур хилэн. Уур бол гутрал, гонсойлтын үр дүн. Бидэнд хүсэл бий. Хэрэв хүсэл үл ханавал бид гутралд орно. Үүний дараагаар уур хилэн бий болно. Янз бүрийн хэлбэрээр. Эмэгтэйчүүд үүнийг сайн мэднэ дээ. Тэд уур хэрхэн гардгийг мэднэ. Хэн нэг нь уурлахад, тэрээр  өшигчих, цэцгийн ваараа чулуудах гэх мэт авир гаргана. Энэ үед хөөрхий муу нөхөр тун хурдан бултах хэрэгтэй болох ба түүний цаана байсан толь хагарна. Энэ бол уурын илрэл. Санскрит хэлэнд камануга хэмээх нэр томъёо бий. Энэ нь мөн уур гэсэн үг. Кама нь шунал тачаал, нуга нь дагагч гэсэн утгатай. Уур нь шунал тачаалыг сүүдэр мэт дагадаг. Энэ шунал тачаалыг хангах боломжгүй болмогц уур цухал бий болно. Уурыг хэрхэн хянах вэ? … Хануман, Аржуна нар өөрсдийн уур хилэнгээ Кришнад үйлчлэн зүтгэхэд ашигласан хоёр том жишээ байна.

Нэгэн удаа Энэтхэгт Кану гэж нэрлэгдэх газарт хөтөлбөр болсон юм. Тэнд Шрила Прабхупада оролцсон. Хөтөлбөр төгссөний дараараар нэгэн хиппи Шрила Прабхупадатай коридорт уулзжээ. Тэр залуу Шрила Прабхупадад, лекцээс болон Кришнагийн ухамсрын хөдөлгөөнөөс маш их урам зориг авлаа гээд дараа нь тэр, хэрэв энэ хөдөлгөөн бүх дэлхий нийтээр тархвал Дэлхийн хөрснөөс бүх уур хилэн арилах байх даа, тэгээд бид тайван амгалан амьдрах болно гэж хэлсэн байдаг. Энэ мөчид тэрээр цэцгийн иш зуусан байсан. Учир нь тэр хиппи байв. Энэ үед Шрила Прабхупада: “Уур хилэнд муу нь юу байна вэ? ” гэж асуусан юм. Хиппи ч бодлогошров. Хэрэв хэн нэг нь уур бол муу зүйл гэж хэлвэл уурны чухам юу нь муу гэж? Тэгээд Шрила Прабхупада, Бурхан Кришна бүх “Бхагавад-гита”-г зөвхөн Аржунаг уурлуулан хилэгнүүлэхийн тулд л өгүүлсэн юм гэдгийг тайлбарласан. Яагаад гэвэл Аржуна амар тайван байхыг хүссэн. Бүх хүмүүс тийм ууртай юм бол, хэрэв бүгд тийм юм бол яагаад би уурлах ёстой юм бэ ? Үүний утга учир юунд байнаа? гэж тэр өгүүлсэн. Тэгмэгц Кришна, Аржунаг уурлуулахын тулд “Бхагавад-гита”-г хүүрнэсэн. Мэдээжээр энэ бол ердийн нэг энэ ертөнцийн уур хилэн биш. Хэрэв чин бишрэлтэн уурлавал энэ нь тэрээр өөрийн тачаангуй шунал хүслээ хангаж чадаагүйгээс болсон гэсэн үг биш. Харин тэрээр чин бишрэлтнийг хамгаалахыг хүссэндээ. Тэрээр чин бишрэлтний эсрэг байх хүмүүс, Бурхан болон Түүний чин бишрэлтэн нард муугаар хандагсдад уурладаг. Тэр цагт уурыг зөвөөр ашиглаж буй юм.

Мэдээжээр бид үүнийг дууриах ёсгүй. Энэ нь бид өөрсдийн шунал тачаалаа удирдан хянаж чадахгүйгээс болж уурладаг гэсэн үг биш. Харин бид үүнийг бид чин бишрэл зүтгэл гэдэг. Би Кришнагийн төлөө уурлаж байна гэх нь тийм ч хялбар биш. Ийм учраас бид эхэндээ өөрийн бүх мэдрэхүйнүүдээ хяналтан дор байлгах ёстой. Заримдаа бид чин бишрэлтнүүдийн уурлахыг харж болох юм. Би Шрила Прабхуда энэ зурган дээр их уурласан харагдаж байна гэж хүмүүсийн ярихыг олонтоо сонссон. Учир нь тэд амар амгалангийн тухай тийм л сентименталь ойлголттой байдаг. Зарим хүн амар амгалан хүн гэж өөрийн нүүрэн дээр хиймэл инээмсэглэл тодруулсан хүнийг хараад тэр маш амар амгалан хүн ажээ гэж боддог. Үгүй. Бид Аржуна маш амар амгалан байсан, учир нь тэрээр үнэхээр Кришнад чин бишрэлээр үйлчлэн зүтгэхүйд автсан байсан болохоор түүний мэдрэхүй нь бүрэн хяналтан дор байсан тухай ярьж байна.

Мөн үүний зэрэгцээ жишээ нь Хануман. Тэрээр бүх Ланкаг зүгээр л шатаасан. Энгийн ойлголтоор бол энэ нь муу үйл л дээ. Хэрэв хэн нэг нь өөрийн мэдрэхүйгээ хянаж чадахгүй бол тэр маш тэнэг үйлдлийг хийдэг. Жишээ нь, дүрсгүй хүүхдүүд ямар нэг зүйлийг шатаачихаж болно. Тэгвэл яагаад Ведүүдэд Хануманыг магтан алдаршуулна вэ? Тэр бүхэл бүтэн хот шатаасан. Яагаад түүнийг алдаршуулна вэ? Учир нь тэрээр Кришнад үйлчлэн зүтгэхэд автсан байсан. Гэвч бас дахиад бид үүнийг дууриах ёсгүй! Бид энэ баталгааг, маргааш  хөршийнхөө байшинг шатаачихаад үүний төлөө биднийг алдаршуулна даа  гэсэн байдлаар ашиглах ёсгүй. Үр дүн огт эсрэгээр байх болно. …

Жихва-вегам гэдэг нь хэл ярианы өдөөгдөл гэсэн үг. Хэл үргэлж амттай хоол идэхийг хүсч байдаг ба бид хэлэндээ хоол өгөхгүй байж чадахгүй. Мэдээж бид хэлэндээ Кришна-прасад өгдөг. Ингэж бид Кришна-прасадын ачаар хэлээ хянан захирна. Өглөө бүр бид залбирдаг. Хоолны өмнө, тухай бүрд. Хэлийг хянах нь их хэцүү. Гэвч маш амттай Кришна-прасадыг амтласны ачаар хэл хяналтанд ордог. Гэвч Шрила Прабхупада Упадешамритад бидний мөн л хүлээн зөвшөөрөх ёстой тэр зүйлээс арай илүү зүйлийг тайлбарлажээ. Түүний тайлбарласнаар, прасад идсэний ачаар хэл хянагдах ба цааш нь тэрээр хэрэв хүн прасадыг зөвхөн амттай гээд л идээд байвал өөрөөр хэлбэл сүнсээ биедээ тогтоон барихын тулд биш бол тэр нь зөвхөн хэлээ баясгахын тулд идэхэд чиглэдэг гэжээ. Энэ маш муу зүйл ба бид хэлээ цэнгүүлж байна гэдгийг зүгээр л зөвтгөж буй хэрэг юм. Ийм учраас Чайтанйа Махапрабху бид хэтэрхий амттай хоол идэх ёсгүй гэж бидэнд сануулан хэлсэн. Тэр ч байтугай прасадыг ч. Хэрэв бид амттай хоолыг Шүтээнд өргөсний дараагаар амттайхан маха-прасад идэж жаргана даа гэсэн сэтгэлгээгээр өргөвөл энэ нь бид мэдрэхүйгээ хангах үйлэнд автжээ гэдгийг зааж буй юм. 1977 онд Вриндаванд Шрила Прабхупадаг өвчтэй байх үед нэгэн чин бишрэлтэн түүнд, ахмад чин бишрэлтэн-санньясууд бүх маха-прасадыг идээд бусад чин бишрэлтэнд юу ч үлдээхгүй байна гэж гомдол мэдүүлээд одоо бид юу хийх ёстой вэ? Эдгээр санньясууд руу очиж тэдэнд ямар нэг зүйлийг хэлэх ёстой юу гэхэд Шрила Прабхупада, тэд үүнийгээ даруйхан зогсоох ёстой гэж хэлсэн. Гэвч жаахан байзнасны дараагаар Прабхупада: “Үгүй ээ, тэд Харе Кришнагаа л уншиж байг. Тэд аяндаа тийм мэт зүйлийг хийхээ болино” гэсэн байдаг. Энэ бол үндсэн процесс. Энэ бол эерэг чин бишрэл зүтгэл. Энэ бол мэдрэхүйгээ хянах үндсэн процесс.

Хоёр дахь шатны процесс нь вачо вега, манаса вега, буюу мэдрэхүйгээ хянах. Бид хоёр процессыг хоёуланг нь үйлдэх ёстой. Бид хүлцэнгүйгээр мэдрэхүйгээ хянах ёстой ч бас дахиад л энэ процесс нь тэргүүн зэргийн процесс биш. Тэргүүн зэргийн процесс бол чин бишрэл зүтгэлд үйл хийх явдал. Бидний огоорол Кришнагийн ухамсарт ахиж дэвшсэний үр дүн байх ёстой. Бид Рагхунатха даса Госваимийг хиймлээр дууриах ёсгүй. Чухамхүү ийм учраас Шрила Прабхупада Нью-Йоркийн 26-р өргөн чөлөөнд байх тэр цагтаа хаалганы ойролцоо өрөөнөөс гардаг хэсэг дээр гулабжамунтай том ваар тавьдаг байсан. Заримдаа залуухан чин бишрэлтнүүд Кришнагийн ухамсраас салан явахаар шийддэг байж л дээ. Явахдаа тэд энэ гулабжамунтай ваарны хажуугаар өнгөрдөг байж. Баруун, зүүн тийшээгээ хялмалзан хараад тэд ам руугаа шалавхан нэг гулабжамун шидэж орхидог байжээ. Ингээд тэр даруйдаа тэд дотроо: “Ай, би дахиад хэзээ ийм бал мэт амтыг амтлах бол? ” гэж боддог байж. Олон олон чин бишрэлтнүүд ийнхүү бодоод буцаж ирж байсан юм.

Ийм агшин мөн л байдаг. Яагаад прасад маш амттай, маш сайхан байх ёстой юм бэ? Бидний мэдрэхүйг Кришнагийн ухамсарт хандуулахад. Бас дахиад л бид маш болгоомжтой байж, өөрсдийн мэдрэхүйгээ хяналтгүйгээр хангах ёсгүй.

Одоо ходоод руу шилжие. Шрила Прабхупада тайлбартаа, хэл, ходоод, бэлэг эрхтэн гурав нэг шугаманд оршдог гэдгийг тэмдэглэн хэлсэн. Хэрэв хэн нэг нь хэлнийхээ шунал хүслийг хангахаар оролдвол түүнд шуудхан ходоод болон бэлэг эрхтний зүгээс асуудал бий болж эхэлнэ. Тайлбартаа Шрила Прабхупада,  Шрила Рупа Госвамийн зарим нэг сургаалаас иш татсан байна. ..

Шри Чаитанйа Махапрабху үүнтэй холбогдуулж нэгэн сайхан шүлгийг хайрласан байдаг.

   жихвара лаласе йеи ити-ути дхайа

   шишнодара-парайана кришна нахи пайа

Парайана гэдэг нь аугаа чин бишрэлтэн гэсэн үг. Юуны аугаа чин бишрэлтэн гэж ? Шишнодара. Удара гэдэг нь ходоод, шишна нь бэлэг эрхтэн гэсэн үг. Шишнодара-парайна гэдэг нь ходоод ба бэлэг эрхтнийхээ аугаа чин бишрэлтэн гэсэн утгатай болно. Гэвч үүний юу нь муу байнаа ? Кришна нахи пайа – тэрээр Кришнад хүрж чадахгүй. Тэрээр Кришнаг ухамсарлагч болж чадахгүй. Энэ бол Шри Чаитанйа Махапрабхугийн үндсэн сургаал байсан юм. Энд өгүүлсэн гол зүйл бол – хэрэв та Кришнаг хайрлах хайранд хүрэхийг хүсч буй бөгөөд үүний хамт хэл, ходоод, бэлэг эрхтний өдөөгдлийг хангахад автах аваас та амжилтанд хүрэхгүй гэдгийг зааж байна.

Орчуулсан:

Балабхадра дас